Τα μαύρα βιβλία της Aegean Maritime

Την περασμένη Τρίτη ο Δημήτρης Μελισσανίδης πλαισιωμένος από τον υπουργό Επικρατείας Αλέκο Φλαμπουράρη και ευρύ κύκλο καλλιτεχνών, διανοουμένων, παλαίμαχων ποδοσφαιριστών και δημοσιογράφων παρουσίασε – συγκινημένος, σχεδόν δακρυσμένος κατά τις περιγραφές – σε ειδική εκδήλωση στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης τα σχέδιά του για το «Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού», για την «Κιβωτό του Ελληνισμού» όπως το αποκάλεσε ο Γιώργος Λιάνης, που θα στηθεί δίπλα στο γήπεδο της αγαπημένης του ομάδας.

Ηταν μια εκδήλωση «τιμής» και «αναγνώρισης» σε ένα πρόσωπο αμφιλεγόμενο, που τούτο τον καιρό τυγχάνει να συγκεντρώνει τα διεισδυτικά βλέμματα του διεθνούς Τύπου, ο οποίος τον φέρνει στο κέντρο μιας μεγάλης απάτης σε βάρος επενδυτών, που πρωτογενώς προσεγγίζει τα 300 εκατ. δολάρια, αλλά δευτερογενώς έχει οδηγήσει σε ζημιές που μπορεί να προσεγγίζουν και το 1 δισ. δολάρια.

Οι παρευρισκόμενοι στην εκδήλωση έδειχναν ευτυχισμένοι και αδιάφοροι για όσα είχαν γράψει πριν από λίγες ημέρες για το τιμώμενο πρόσωπο έγκριτες και αξιόπιστες εφημερίδες όπως οι «Wall Street Journal» και «Financial Times». Ποιος νοιάζεται άλλωστε… Στην Ελλάδα δεν άνθησε ποτέ η «δημοκρατία των μετόχων», οι ιδιοκτήτες εταιρικών σχημάτων αισθάνονται απόλυτοι και απρόσβλητοι άρχοντες και στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν αναγνωρίζουν τα δικαιώματα μειοψηφίας ή καλύτερα τα προσπερνούν, δεν τα λαμβάνουν καν υπ’ όψιν.

Με τη διαφορά ότι στις ΗΠΑ τα θεωρούν θεμελιώδη και απαραβίαστα, ιδιαιτέρως όταν έχει χρησιμοποιηθεί το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης προκειμένου να αντληθούν κεφάλαια για επενδυτικούς σκοπούς.

Στις 8 Νοεμβρίου λοιπόν η αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal» έγραψε ότι η Aegean Marine Petroleum συνταράσσεται από υπόθεση απάτης που ανακάλυψε ομάδα ακτιβιστών επενδυτών, η οποία τον περασμένο Μάιο κατάφερε να διεισδύσει στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας κατηγορώντας την για κακοδιαχείριση.

Εξι μήνες αργότερα, σύμφωνα πάντα με τη «Wall Street Journal», η εταιρεία ζήτησε προστασία από τους πιστωτές με βάση το άρθρο 11 του Πτωχευτικού Κώδικα των ΗΠΑ, με το νέο Διοικητικό της Συμβούλιο να διατυπώνει βαρύτατες κατηγορίες εναντίον της προηγούμενης διοίκησης του κ. Μελισσανίδη.

Το σχετικό δημοσίευμα αναφέρει ότι «η εταιρεία λεηλατήθηκε» και ότι «τα περιουσιακά στοιχεία που τράβηξαν την προσοχή των επενδυτών ήταν ψεύτικα». Εγραψε χαρακτηριστικά ότι «η εσωτερική έρευνα που έγινε από την ελεγκτική εταιρεία του Διοικητικού Συμβουλίου ανακάλυψε ότι περισσότερα από 300 εκατ. δολάρια είχαν κλαπεί από τον ιδρυτή της Aegean Marine Δημήτρη Μελισσανίδη». Και επισημαίνει ότι τόσο ο κ. Μελισσανίδης όσο και ο δικηγόρος του, που εκλήθησαν να σχολιάσουν τα παραπάνω, αρνήθηκαν οποιονδήποτε σχολιασμό.

Οι αποκαλύψεις των «Financial Times»

Είχε προηγηθεί την 1η Νοεμβρίου αναλυτικότερο και λεπτομερέστερο δημοσίευμα από τους βρετανικούς «Financial Times», το οποίο υπογράφεται από την ανταποκρίτριά τους στην Αθήνα Κέριν Χόουπ. Εκεί σημειωνόταν ότι «ομάδα ειδικών ελεγκτών της Ernst and Young, διορισμένων από μάνατζερ κάποιων hedge funds, μπήκαν τον περασμένο Μάιο στο Διοικητικό Συμβούλιο της Aegean Marine Petroleum Network, διεθνούς προμηθευτή ναυτιλιακών καυσίμων, με σκοπό να ελέγξουν συγκεκριμένες καταγγελίες για την πιστότητα των συναλλαγών». Σύμφωνα πάντα με τους «F.T.», τα τρία hedge funds (ενός εκ των οποίων ηγείται ο Tyler Barron της Sentinel Rock Capital με έδρα το Σαν Φρανσίσκο) κατέχουν το 13% της Αegean, μιας από τις πολλές ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Η Αegean, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ιδρύθηκε από τον δισεκατομμυριούχο μεγιστάνα – έτσι τον περιγράφει – Δημήτρη Μελισσανίδη, γνωστό ως «Τίγρη» και διάσημο στην Ελλάδα ως πρώην ιδιοκτήτη και νυν επενδυτή της ποδοσφαιρικής ομάδας ΑΕΚ. Τον αντιμετωπίζει ως έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές ναυτιλιακών καυσίμων στον παγκόσμιο ναυτιλιακό στόλο και από τις πρώτες ναυτιλιακές που εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης με δημόσια προσφορά το 2006.

Ακολούθως περιγράφεται πώς όταν η εταιρεία κατά την προκαταρκτική έρευνα ομολόγησε ότι απαιτήσεις ύψους περίπου 200 εκατ. δολαρίων στερούνταν οικονομικής βάσεως και τα σχετικά στοιχεία κατατέθηκαν στο αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και την αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, οι μετοχές της κατρακύλησαν χάνοντας το 75% της αξίας τους. Κατόπιν αυτών η ελβετική εταιρεία εμπορίου Μercuria αγόρασε το ένα τρίτο της Aegean με αντάλλαγμα πιστώσεις ύψους 1 δισ. δολαρίων ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τις συναλλαγές της.

Οι «F.T.» στηριζόμενοι σε ντοκουμέντα που έχουν στη διάθεσή τους και πληροφορίες από την Αθήνα αναφέρουν ότι οι ελεγκτές εξετάζουν αν τέσσερις εταιρείες (μία με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δύο τις Νήσους Μάρσαλ και άλλη μία τη Φλώριδα) ενεπλάκησαν σε πράξεις που αποσκοπούσαν στην παραποίηση εμπορικών συναλλαγών και στην απόκρυψη κατάχρησης κονδυλίων. Πρόκειται για τις εταιρείες Abdul Azim Trading, Savina Maritime, South Seas Maritime, Miami Exports Grup, οι οποίες προσδιορίζονται ως εταιρείες-κελύφη με ταχυδρομική θυρίδα στη Φουτζέιρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά χωρίς πραγματικές εμπορικές δραστηριότητες.

Οι «F.T.» στο δημοσίευμά τους διευκρινίζουν ότι απευθύνθηκαν τόσο στον κ. Μελισσανίδη όσο και στον Σπύρο Φωκά, γενικό σύμβουλο της Aegean, προκειμένου να σχολιάσουν το αποτέλεσμα των ελέγχων, αλλά και οι δύο αρνήθηκαν οποιοδήποτε σχόλιο ή διευκρίνιση. Στη συνέχεια η βρετανική εφημερίδα αναφέρει ότι ο κ. Μελισσανίδης διοίκησε την εταιρεία επί μία δεκαετία, από το 2006 μέχρι που πούλησε το μερίδιό του 15% έναντι 100 εκατ. δολαρίων το 2016. Εμεινε ωστόσο ως σύμβουλος με διευθυντικές ευθύνες και παραιτήθηκε μόνο όταν οι διαχειριστές αμοιβαίων κεφαλαίων κινδύνου των ΗΠΑ εισήλθαν στο Διοικητικό Συμβούλιο της Αegean.

Μαζί του, ενόσω διενεργούνταν ο έλεγχος, αποχώρησαν και τα περισσότερα ανώτερα στελέχη της εταιρείας, μεταξύ των οποίων ο CFO και ο υπεύθυνος εφοδιασμού και προμηθειών, ενώ ο γενικός διευθυντής και ο πρόεδρος του ΔΣ αντικαταστάθηκαν.

Σύμφωνα πάντα με τους «F.T.», οι ελεγκτές εξέτασαν επίσης τη σχέση της Aegean με την Oil Tank Engineering and Consylting, η οποία εδρεύει στις Νήσους Μάρσαλ και είναι αυτή που το 2010 υπέγραψε σύμβαση με την Αegean για την κατασκευή τερματικού σταθμού τροφοδοσίας καυσίμων στη Φουτζέιρα. Το έργο χρειάστηκε τέσσερα χρόνια για να ολοκληρωθεί και υπερέβη κατά 100 εκατ. δολάρια τον προϋπολογισμό του. Η Oil Tank δεν είχε προηγούμενη εμπειρία κατασκευής πετρελαϊκού σταθμού και οι ελεγκτές εξετάζουν κατά πόσον η Aegean πραγματοποίησε πληρωμές μέσω αυτής σε άλλες επιχειρήσεις στις οποίες συμμετείχε ο κ. Μελισσανίδης. Σημειωτέον ότι οι τράπεζες της Φουτζέιρα έχουν βεβαιώσει ότι οι πληρωμές από την Aegean προς την Oil Tank συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωση του τερματικού σταθμού.

Οι ελεγκτές διερευνούν αν οι πληρωμές αυτές αποκρύπτονταν με τη χρήση πλαστών λογιστικών εγγραφών. Από τους μέχρι τώρα ελέγχους φαίνεται ότι από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι τον Ιανουάριο του 2018 η Aegean μεταβίβασε στην Oil Tank 185,3 εκατ. δολάρια. Από τους ίδιους ελέγχους προκύπτει ότι η Oil Tank πραγματοποίησε το 2016 μεταφορά 2,77 εκατ. δολαρίων στην ΑΕΚ, ποσό που κατεγράφη ως άτοκο δάνειο προκειμένου να βοηθήσει στην κατασκευή του νέου γηπέδου στη Νέα Φιλαδέλφεια.

Εκείνων των δημοσιευμάτων δεν ακολούθησε καμία ουσιαστική απάντηση από την πλευρά του κ. Μελισσανίδη. Οι υπεύθυνοι της μεγάλης φθοράς και κατασυκοφάντησης των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό προτίμησαν την ένοχη σιωπή και τον έλεγχο της έκθεσής τους στο εσωτερικό. Ωστόσο κοινή είναι η πεποίθηση – αυτή και η άποψη της επιτροπής ελέγχου – ότι μετά την έρευνα της Ernst and Young δεν χωρούν αμφιβολίες για το τι συνέβη με την Αegean.

Περίπου 300 εκατ. δολάρια μετρητά και άλλα περιουσιακά στοιχεία υπεξαιρέθηκαν μέσω δόλιων δραστηριοτήτων. Σύμφωνα και με την έκθεση της επιτροπής ελέγχου που η νέα διοίκηση της εταιρείας γνωστοποίησε, ο κύριος δικαιούχος της υπεξαίρεσης φαίνεται να είναι η Oil Tank, η περιβόητη εταιρεία που εδρεύει στη Φουτζέιρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και έχει συσταθεί στις 15 Μαρτίου του 2010 στις Νήσους Μάρσαλ. Στις 31 Μαρτίου του ίδιου χρόνου η νεοσυσταθείσα Oil Tank συνήψε σύμβαση με θυγατρική της Aegean για την επίβλεψη της κατασκευής του σταθμού πετρελαίου Fujaurah Terminal. H επιτροπή ελέγχου πιστεύει ότι αυτή η σύμβαση χρησιμοποιήθηκε για να καταχραστούν οι επιτήδειοι τα κεφάλαια της Aegean μέσω φουσκωμένων συμβάσεων και δόλιας τιμολόγησης. Περιττό να σημειώσουμε ότι η επιτροπή ελέγχου έχει σοβαρούς λόγους να πιστεύει ότι η Oil Tank ελέγχεται από μια πρώην θυγατρική της Αegean. Σύμφωνα με πληροφορίες, το έργο των ελεγκτών της Ernst and Young συνέδραμε η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα και προσωπικά ο πρεσβευτής Τζέφρι Πάιατ.

Οπως μπορεί να φανταστεί ο καθένας, όλη η διαδικασία της έρευνας εξελίχθηκε σε συνθήκες μεγάλης έντασης, με απειλές, ακινητοποιήσεις και χρησιμοποίηση ακόμη και κρατικών υπηρεσιών, όπως η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η οποία αρνήθηκε να συνδράμει τους ελεγκτές, απαγορεύοντας το άνοιγμα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της εταιρείας. Και όλα αυτά προκειμένου είτε να καθυστερήσει είτε ακόμη και να εμποδιστεί η έρευνα. Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλος αριθμός εργαζομένων της Aegean που φέρονται να εμπλέκονται στο τεράστιο σκάνδαλο είτε παραιτήθηκαν είτε απομακρύνθηκαν από την εταιρεία τις τελευταίες εβδομάδες.

Ανάμεσα σε εκείνους που απομακρύνθηκαν και ο «ξεχωριστός», με εξέχοντα ρόλο, κ. Σπ. Φωκάς, ο οποίος διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, γενικός σύμβουλος και εταιρικός γραμματέας της Aegean Marine από τον Ιούνιο του 2005 μέχρι και τον Μάρτιο του 2018. Ο ίδιος καθώς και τα υπόλοιπα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου βρίσκονται στο επίκεντρο της έρευνας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ και της αμερικανικής Δικαιοσύνης. Η περίπτωσή του ωστόσο είναι ξεχωριστή επειδή ταυτοχρόνως συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΠΑΠ κατέχοντας θέση Α’ αντιπροέδρου του οργανισμού.

Το συγκεκριμένο πρόσωπο, που ελέγχεται από τις αμερικανικές αρχές για διεθνή απάτη και συμμετοχή σε υπεξαίρεση 300 εκατ. δολαρίων, διατηρεί ακόμη εξέχουσα θέση σε μια άλλη δημόσια, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, εταιρεία. Το πρόβλημα περιπλέκεται έτι περαιτέρω λόγω της μετοχικής σχέσης του κ. Μελισσανίδη με τον ΟΠΑΠ και της πίεσης που ασκεί μέσω αυτού για την άμβλυνση των δυσμενέστατων εντυπώσεων που μεταφέρει στο εσωτερικό της χώρας το διεθνούς επιπέδου μέγα σκάνδαλο.

Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι με εργαλείο τα διαφημιστικά προγράμματα του οργανισμού ο ελεγχόμενος άλλοτε ισχυρός άνδρας της Aegean προσπαθεί να επιδράσει στα εγχώρια μέσα ενημέρωσης. Ευθέως έτσι τίθεται το ερώτημα τόσο προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς όσο και προς την τσεχική διοίκηση του ΟΠΑΠ (Kamil Ziegler, Damian Cope) αν προτίθενται να πράξουν κάτι. Η μεν Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς οφείλει άμεσα να αξιολογήσει το γεγονός και να ζητήσει εξηγήσεις για το πώς μια δημόσια εταιρεία ανέχεται στις τάξεις της, σε ανώτατο μάλιστα επίπεδο, ένα πρόσωπο που αντιμετωπίζει κατηγορίες υπεξαίρεσης από τις αντίστοιχες εποπτικές αρχές των ΗΠΑ.

Η δε διοίκηση του ΟΠΑΠ επιβάλλεται να λάβει μέτρα και αποφάσεις, αν θέλει πραγματικά να προστατεύσει τη φήμη της και τους επενδυτές που την έχουν εμπιστευθεί. Ας μην ξεχνούν άπαντες ότι η χώρα αντιμετωπίζει κύμα αμφισβήτησης εξαιτίας των αποκαλυπτόμενων τελευταίως πολλών τοξικών εταιρικών σκανδάλων. Η καχυποψία περισσεύει δυστυχώς στο εξωτερικό για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Το διαπιστώνουν όλοι όσοι κινούνται διεθνώς και προσβλέπουν σε δραστηριότητες με ξένους επενδυτές. Ως γνωστόν η φήμη, και δη η κακή φήμη, προηγείται των πάντων, προσθέτοντας άπειρες δυσκολίες σε όσους διεκδικούν μια θέση στις αγορές του κόσμου. «Το Βήμα της Κυριακής» δεν θα πάψει να αναδεικνύει, ακόμη και σε βάρος των συμφερόντων του, τέτοιου τύπου θέματα, που κλονίζουν την αξιοπιστία της χώρας. Υπάρχουν εν τέλει και τέτοιες εφημερίδες, παρά τις πολλές περί του αντιθέτου κυκλοφορούσες απόψεις. Kαι o νοών νοείτω…