Την υπεράσπιση των δικαιωμάτων στον ψηφιακό κόσμο του Ιντερνετ επέλεξαν ως πεδίο δράσης τους οι Στέφανος Βιτωράτος και Κώστας Κακαβούλης (δεξιά), οι οποίοι, μαζί με τέσσερις ακόμη νέους νομικούς, προχώρησαν στην ίδρυση της Homo Digitalis. Είναι η πρώτη και μοναδική στην Ελλάδα ΜΚΟ που έχει ως επίκε-ντρο δράσης την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο.
Οι φωτογραφίες που «ανεβάζουμε» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα μέρη όπου έχουμε πάει διακοπές, οι σκέψεις και οι προβληματισμοί που επιλέγουμε να μοιραστούμε δημόσια συνθέτουν τον «ψηφιακό μας εαυτό». Οπως ακριβώς και ο «πραγματικός εαυτός», απολαμβάνει δικαιώματα και ελευθερίες και πρέπει να μάθουμε να τον προστατεύουμε. Το πώς και γιατί πρέπει να προστατεύουμε αυτά τα δικαιώματα που δημιουργήθηκαν ή μάλλον επεκτάθηκαν στον παράλληλο ψηφιακό κόσμο ανέλαβαν να εξηγήσουν οι Homo Digitalis.
Πρόκειται για έξι νέους νομικούς, οι οποίοι – δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας που λαμβάνουν τα ψηφιακά δικαιώματα σε επίπεδο ΟΗΕ, Ε.E. και Συμβουλίου της Ευρώπης – θεώρησαν αναγκαία τη σύσταση της πρώτης και μοναδικής ΜKO στην Ελλάδα, η οποία έχει ως επίκεντρο δράσης την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο.
Ο Κώστας Κακαβούλης και ο Στέφανος Βιτωράτος, δύο εκ των ιδρυτικών μελών της Homo Digitalis, μιλούν στην «Κ» για την έντονη και πολύμορφη δράση τους από τον περασμένο Μάρτιο. «Παρατηρήσαμε ένα κενό στην ελληνική πραγματικότητα και στην ελληνική έννομη τάξη σε σχέση με τα ψηφιακά δικαιώματα. Στην Ελλάδα υπάρχει ελλιπής ενημέρωση σχετικά με αυτά τα δικαιώματα, οπότε αυτός είναι και ο πρώτος μας στόχος. Η ορθή ενημέρωση και έπειτα η νομική υποστήριξη με αντίκτυπο στο κοινωνικό σύνολο. Εξάλλου, αν το κοινό δεν γνωρίζει τα δικαιώματά του, είναι δύσκολο να τα διεκδικήσει», εξηγούν.
Η υποβολή έκθεσης στο Γραφείο του Υπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σχετικά με το δικαίωμα στην προσωπική ζωή στην ψηφιακή εποχή, το διάβημα στους Ελληνες βουλευτές σχετικά με το σχέδιο νόμου για το GDPR (Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων), αλλά και η προώθηση καμπάνιας με την οποία ζητούσαν από τους Ελληνες ευρωβουλευτές να αιτηθούν την τροποποίηση του άρθρου 13 για την Ενιαία Ψηφιακή Αγορά, είναι μόνο μερικές από τις δράσεις που βρίσκονται ήδη στο ενεργητικό τους. Οπως τονίζει ο κ. Κακαβούλης, μέσω των δράσεων και συνεργασιών τους με άλλους φορείς επιδιώκουν να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στην Ελλάδα και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Στο εξωτερικό υπάρχουν αντίστοιχες οργανώσεις εδώ και πολλά χρόνια και ως εκ τούτου έχει αναπτυχθεί κουλτούρα προστασίας των δικαιωμάτων τους και ένα πεδίο δράσης για εξειδικευμένα ψηφιακά δικαιώματα περνώντας από το στάδιο της ευαισθητοποίησης στην ακτιβιστική δράση. «Σε άλλες χώρες έχουν προωθηθεί καμπάνιες που είχαν μεγάλο αντίκτυπο τόσο στη νομοθεσία των χωρών τους όσο και στης Ε.Ε., όπως για παράδειγμα σε Ολλανδία, Αυστρία και Βέλγιο», τονίζει ο κ. Κακαβούλης. «Η Ελλάδα επιδεικνύει φοβερή ολιγωρία στην υιοθέτηση ευρωπαϊκών νομοθετημάτων», προσθέτει ο κ. Βιτωράτος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύσταση της «Homo Digitalis» εξελήφθη θετικά από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς καθώς απέκτησαν έναν συνομιλητή στην Ελλάδα, σχολίασε ο κ. Βιτωράτος τονίζοντας την παραδοξότητα ότι, παρότι στη χώρα μας έχει την έδρα του ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Κυβερνοασφάλειας (ΕΝΙSA), δεν υπήρχε μέχρι πρότινος αντίστοιχη ΜΚΟ που να τον υποβοηθά μέσω της ευαισθητοποίησης, αλλά και με παρεμβάσεις στη νομοθετική διαδικασία.
Πνευματική ιδιοκτησία
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η ενημέρωση μπορεί να έχει αντίκτυπο στη νομοθετική διαδικασία είναι ότι τον Ιούλιο τέθηκε προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Οδηγία για την Πνευματική Ιδιοκτησία στην ψηφιακή εποχή. «Αυτή η οδηγία έχει πραγματικά τη δυναμική να αλλάξει τελείως το Ιντερνετ όπως το ξέρουμε», τόνισε στην «Κ» ο κ. Κακαβούλης. Το κείμενο που υπερψηφίστηκε την Τετάρτη (12 Σεπτεμβρίου) από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, παραμένει πρόταση οδηγίας και όχι οδηγία, σημειώνει η ομάδα του Homo Digitalis, η οποία «πράγματι μπορεί αντιμετωπίσει πολύ επίκαιρες προκλήσεις και προβλήματα. Οχι, όμως, με τρόπο που να μπορεί να προκαλέσει σημαντικές παραβιάσεις της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης», τονίζουν στην «Κ». «Η μορφή του Διαδικτύου δεν πρόκειται να αλλάξει ακόμα. Εχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε μέχρι να συμβεί αυτό», τονίζουν.
«Το μόνο μη νομικό μέσο το οποίο είναι παγκόσμιο και αρκετά ισχυρό, είναι η ανθρώπινη συνείδηση. Η αυτορρύθμιση του Διαδικτύου και η καλή του χρήση εναπόκειται στους ίδιους τους χρήστες του. Οι Homo Digitalis είμαστε δίπλα στον πολίτη και σε όποιον άλλον, αντίθετοι μόνο σε όποιον παραβιάζει τα δικαιώματα», καταλήγουν.