Η ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας διευκολύνει την, χωρίς υψηλό κόστος, εφαρμογή των τεχνολογικών μέσων, μεταξύ άλλων, και στις επιχειρήσεις, τόσο για την ανάπτυξή της όσο και για την διασφάλιση θεμελιωδών αναγκών όπως αυτή της ασφάλειας. Έτσι, πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν σύγχρονα τεχνολογικά συστήματα, όπως ηλεκτρονικά κλειστά συστήματα βιντεοπαρακολούθησης ή κάμερες ασφαλείας για το σκοπό της ασφάλειας τους.
Είναι όμως νόμιμη η παράλληλη παρακολούθηση των εργαζομένων ή ο έλεγχος της αποτελεσματικότητάς τους κατά την εργασία τους με τα συστήματα παρακολούθησης αυτά;
Σύμφωνα με την υπ’ αρ. 1/2011 Οδηγία της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), και συγκεκριμένα με το άρθρο 7 αυτής, το σύστημα βιντεοεπιτήρησης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την επιτήρηση των εργαζομένων εντός των χώρων εργασίας, εφαρμοζομένης της θεμελιώδους αρχής της αναλογικότητας.
Εξαίρεση μπορεί να τεθεί μόνο σε ειδικές εξαιρετικές περιπτώσης όπου αυτό δικαιολογείται από τη φύση και τις συνθήκες εργασίας και είναι απαραίτητο για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων ή την προστασία κρίσιμων χώρων εργασίας (π.χ. στρατιωτικά εργοστάσια, τράπεζες, εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου).
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει, πριν την χρήση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης, να λαμβάνει χώρα γνωστοποίηση από την επιχείρηση προς την ΑΠΔΠΧ της εγκατάστασης εικονοληπτικών μηχανών, σύμφωνα με το άρθρο 6 Ν. 2472/1997, με τα στοιχεία που ορίζει το άρθρο 10 της Οδηγίας 1/2011 της ΑΠΔΠΧ, καθώς και να ενημερώνει με εμφανή και σαφή τρόπο κάθε πρόσωπο που πρόκειται να εισέλθει στην εμβέλεια του συστήματος βιντεοεπιτήρησης ότι εισέρχεται σε χώρο που βιντεοσκοπείται, περιλαμβάνοντας στην σχετική ενημέρωση όλα τα απαραίτητα στοιχεία που ορίζει η νομοθεσία (μεταξύ άλλων τον υπεύθυνο επεξεργασίας, τον σκοπό της επεξεργασίας και το αρμόδιο προς επικοινωνία πρόσωπο για την άσκηση των δικαιωμάτων του ν. 2472/1997).
Έτσι, για παράδειγμα, σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο της Οδηγίας, σε έναν τυπικό χώρο γραφείων (ή αναλογικά αντίστοιχοι χώροι) επιχείρησης, η βιντεοεπιτήρηση πρέπει να περιορίζεται σε χώρους εισόδου και εξόδου, χωρίς να επιτηρούνται συγκεκριμένες αίθουσες γραφείων ή διάδρομοι.
Εξαίρεση μπορεί να αποτελούν συγκεκριμένοι χώροι όπως ταμεία ή χώροι με χρηματοκιβώτια, ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό κλπ., υπό τον όρο ότι οι κάμερες εστιάζουν στο αγαθό που προστατεύουν και όχι στους χώρους των εργαζομένων. Επίσης, σε ειδικούς χώρους, όπως χώροι με ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις ο υπεύθυνος βάρδιας ή ο υπεύθυνος ασφαλείας μπορεί να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τους χειριστές μηχανημάτων υψηλής επικινδυνότητας, με σκοπό να επέμβει άμεσα αν συμβεί κάποιο περιστατικό ασφαλείας.
Περαιτέρω, η ανωτέρω Οδηγία της ΑΠΔΠΧ ορίζει ότι τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω συστήματος βιντεοεπιτήρησης δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν ως αποκλειστικά κριτήρια για την αξιολόγηση της συμπεριφοράς ή της αποδοτικότητας των εργαζομένων.
Σχετική είναι και η η υπ’ αρ. 20/2017 Απόφαση της Αρχής Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία επέβαλε πρόστιμο ύψους δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ σε επιχείρηση, την οποία προσκάλεσε να προβεί στις σύμφωνες με τον Νόμο ενέργειες, με αφορμή καταγγελία εργαζόμενης ότι, μετά από ολιγόλεπτο διάλειμμά της από την εργασία της, το οποίο δικαιούνταν, αλλά εντός του χώρου αυτής και όχι στην αυλή, κατά την διάρκεια του οποίου απαντούσε σε γραπτά μηνύματα στο κινητό της τηλέφωνο, δέχθηκε τηλεφώνημα από Προϊστάμενό της, ο οποίος της επέβαλε, εν είδει «ποινής», ολιγοήμερη άδεια άνευ αποδοχών.
Από τα ανωτέρω συνάγεται η σαφής προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων και το μη επιτρεπτό της, άνευ εξαιρετικής περίπτωσης κατά τα προαναφερόμενα, παρακολούθησής τους από τον εργοδότη ή άλλο πρόσωπο που έλκει δικαίωμα από αυτό κατά την εργασία τους, υπό το πρίσμα και της αρχής της αναλογικότητας.
Έτσι, σε περίπτωση που λάβουν χώρα παραβιάσεις κατά τα ανωτέρω, τα θιγόμενα πρόσωπα έχουν το δικαίωμα να προβούν στην οριζόμενη από την εθνική νομοθεσία (ν. 2472/1997) και τον Ευρωπαϊκό Γενικό Κανονισμό Προσωπικών Δεδομένων (GDPR), αλλά και να προβούν στην άσκηση αξιώσεων για την διεκδίκηση αποζημίωσης λόγω προσβολής των προσωπικών τους δεδομένων (η οποία σύμφωνα με το άρθρο 23 ν. 2472/1997 δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 2.000.000 δρχ., ήτοι 5.869,40 ευρώ, εκτός αν ζητηθεί μικρότερη αποζημίωση) καθώς και με βάση τις γενικές διατάξεις για την προστασία της προσωπικότητας και την εκ της προσβολής αυτής απορρέουσα αξίωση αποζημίωσης λόγω ηθικής βλάβης.