Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων, το GDPR, έχει κυριαρχήσει την τελευταία εβδομάδα στα διαδικτυακά νέα. Δεκάδες emails ενημέρωσης και συμμόρφωσης έφτασαν στα mailboxes από εταιρείες που χειρίζονται προσωπικά δεδομένα και επιτέλους δόθηκε η ευκαιρία στους χρήστες να διαγραφούν από άχρηστα newsletters και άσκοπα ενημερωτικά emails και να έχουν οι ίδιοι την επιλογή σε ποιον θα επιτρέψουν να αποστέλλει διαφημιστικά ηλεκτρονικά μηνύματα. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος.
Αν και ακόμη είμαστε στην αρχή, το γεγονός ότι το GDPR έγινε νόμος της Ε.Ε. και η άρνηση συμμόρφωσης από εταιρείες μπορεί να οδηγήσει σε τεράστια πρόστιμα αποδεικνύει πως όλοι τελικά έχουν την επιθυμία και τη δυνατότητα να συμμορφωθούν και να προσφέρουν στον χρήστη του διαδικτύου την επιλογή να κρατήσει για τον εαυτό του τα προσωπικά δεδομένα του, είτε πρόκειται για email είτε για τηλέφωνο, ή απλά να επιλέξει ποιος θα τα χρησιμοποιεί.
Προσωπικό στοίχημα
Η σημαντική προσπάθεια να μπει μια τάξη στο internet ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε από έναν 35χρονο Γερμανό ευρωβουλευτή της ομάδας των Πρασίνων, τον Γιαν Φίλιπ Άλμπρεχτ, ο οποίος έγινε παγκοσμίως γνωστός από τη διαμόρφωση και εφαρμογή του GDPR.
Από το 2009, που εξελέγη ευρωβουλευτής σε ηλικία μόλις 27 ετών, έθεσε ως σκοπό της ζωής του την προστασία των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο. Σπούδασε Νομική, εξειδικεύτηκε στο Δίκαιο της Τεχνολογίας και της Επικοινωνίας και αποφάσισε να εφαρμόσει όσα έμαθε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για εκείνον, η διαμόρφωση ενός προστατευτικού πλαισίου στο διαδίκτυο ήταν ένα προσωπικό στοίχημα. Το 2009 έγινε μέλος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, της οποίας σήμερα είναι αντιπρόεδρος. Από την πρώτη του θητεία οι ενέργειές του για την προστασία των προσωπικών δεδομένων ήταν σημαντικές, γεγονός που του εξασφάλισε και δεύτερη θητεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – το 2015, μάλιστα, ήταν επικεφαλής μιας αποστολής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο αμερικανικό Κογκρέσο που είχε στόχο να θέσει το ζήτημα της προστασίας των δεδομένων και αυτό των μαζικών παρακολουθήσεων. Το αποτέλεσμα ήταν να υπογραφεί ένα κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ αναφορικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων των Ευρωπαίων πολιτών.
Τον Ιανουάριο του 2013 ο Άλμπρεχτ παρουσίασε ένα σχέδιο νόμου το οποίο θα έδινε στους χρήστες του internet τη δυνατότητα να χειρίζονται τα προσωπικά τους δεδομένα και ταυτόχρονα να καταγγέλλουν όσους τα υπέκλεπταν και τα διέθεταν σε άλλους χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Τον Οκτώβριο του 2013 η πρόταση του Άλμπρεχτ με τίτλο GDPR (General Data Protection Regulation) υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία απ’ όλα τα πολιτικά κόμματα. Ο ευρωβουλευτής, μάλιστα, ήταν επικεφαλής των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και του Συμβουλίου των Υπουργών για τη σωστή ενσωμάτωση του GDPR στο ευρωπαϊκό δίκαιο, κάτι που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2016. «Πατέρα» και «βασιλιά» του GDPR χαρακτηρίζουν τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά ΜΜΕ τον Γιαν Φίλιπ Άλμπρεχτ, αφού με επίπονη και επίμονη προσπάθεια κατόρθωσε το ακατόρθωτο, να διαμορφώσει ένα αυστηρό πλαίσιο αναφορικά με τη χρήση προσωπικών δεδομένων από εταιρείες και φορείς, θέτοντας ως προτεραιότητα τον χρήστη.
Προστασία από τις μαζικές παρακολουθήσεις
Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος είναι και με το ζήτημα των μαζικών παρακολουθήσεων πολιτών από υπηρεσίες πληροφοριών όπως η CIA και η NSA. Μετά τις αποκαλύψεις του διάσημου Αμερικανού Έντουαρντ Σνόουντεν, ο Άλμπρεχτ από το 2013 πιέζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα Κοινοβούλια να λάβουν ουσιαστική δράση κατά των μαζικών παρακολουθήσεων πολιτών. Έπειτα από δική του πρωτοβουλία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησε έρευνες για τα προγράμματα υψηλής τεχνολογίας Prism και Tempora, που έχουν τη δυνατότητα να αποθηκεύουν αναρίθμητα προσωπικά δεδομένα όλων των πολιτών, το τελευταίο μάλιστα αποκαλύφθηκε μέσω της υπόθεσης Σνόουντεν. Ο Άλμπρεχτ τον Δεκέμβριο του 2013 κανόνισε με τους δικηγόρους του φυγόδικου Σνόουντεν να δώσει ο τελευταίος ηχογραφημένες απαντήσεις σε ευρωβουλευτές αναφορικά με το ζήτημα των μαζικών παρακολουθήσεων, προκειμένου να έχουν πλήρη εικόνα του προβλήματος και να συνειδητοποιήσουν πόσο έχουν επηρεαστεί οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Η αφοσίωση του 35χρονου ευρωβουλευτή στην προστασία των προσωπικών δεδομένων στην ψηφιακή εποχή αποτελεί καθοριστικό σημείο για την πολιτική του καριέρα – ο ίδιος μάλιστα αντιτίθεται σε νόμους οι οποίοι, επικαλούμενοι την εθνική ασφάλεια, περιορίζουν τις προσωπικές ελευθερίες των πολιτών και την ιδιωτικότητά τους.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Άλμπρεχτ συνόψισε τη λειτουργία του GDPR τονίζοντας πως «με τους νέους κανόνες οι πολίτες θα μπορούν να γνωρίζουν ποιοι κρατούν τα προσωπικά τους δεδομένα, για ποιον λόγο, πού τα χρησιμοποιούν και αν τα δίνουν σε άλλους. Ταυτόχρονα, οι πολίτες αποκτούν το δικαίωμα να ζητήσουν τη διαγραφή τους από λίστες και να ελέγχουν πλέον εξολοκλήρου ποιος θα διατηρεί προσωπικά δεδομένα τους, όπως το email ή το τηλέφωνό τους». Στον απόηχο του τεράστιου σκανδάλου του Facebook με την Cambridge Analytica, όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ανακοινώσει ότι τα προσωπικά δεδομένα έως και 2,7 εκατομμυρίων Ευρωπαίων χρηστών του Facebook κατέληξαν με ανάρμοστο τρόπο –χωρίς τη συγκατάθεσή τους δηλαδή– στη βρετανική εταιρεία Cambridge Analytica, ήρθε το GDPR να θέσει τους υπευθύνους προς των ευθυνών τους. Πλέον, αυτές οι τακτικές θεωρούνται παράνομες στην Ε.Ε. και τιμωρούνται αυστηρά. Αξίζει να σημειωθεί, όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο Euronews ο Γερμανός ευρωβουλευτής, ότι «οι Ευρωπαίοι είμαστε οι πρώτοι που βάζουμε ένα πραγματικό πλαίσιο σε όλη την υφήλιο», ενώ ήδη ασκούνται πιέσεις και στις ΗΠΑ να υιοθετήσουν παρόμοιες αρχές, καθώς «68% των Αμερικανών καταναλωτών ζητούν αντίστοιχη προστασία με αυτήν των νόμων της Ε.Ε.».
Τη στιγμή που 70% των Ευρωπαίων χρηστών του internet διαθέτουν κάποια προσωπική τους πληροφορία στο διαδίκτυο –στη χώρα μας μάλιστα το ποσοστό αυτό αγγίζει το 83%–, η ανάγκη για προστασία και περιορισμό στη χρήση προσωπικών δεδομένων είναι πιο επιτακτική από ποτέ, γι’ αυτό και η εφαρμογή του GDPR είναι ίσως το σημαντικότερο κεκτημένο αναφορικά με την ψηφιακή πραγματικότητα στην Ε.Ε. Ο Άλμπρεχτ πρόκειται να εγκαταλείψει τα ευρωπαϊκά του καθήκοντα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, προκειμένου να αναλάβει υπουργός Ψηφιακής Εποχής στο γερμανικό κρατίδιο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν. Το ευρωπαϊκό του έργο ολοκληρώθηκε και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία.